Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2016

Ο λόγος που γερνώντας, ξεχνάμε (και πόσο επικίνδυνο είναι)

Δεν πα να έχεις σήμερα μνήμη ελέφαντα; Κάποια στιγμή στη ζωή μας, όλοι θα ξεχάσουμε κάτι σημαντικό. Συνήθως, όμως, αυτό συμβαίνει πιο συχνά στους μεγαλύτερους. Τι γίνεται στον εγκέφαλό μας, ώστε μεγαλώνοντας να δυσκολευόμαστε περισσότερο να θυμόμαστε πράγματα και γιατί αυτό μας θέτει σε κίνδυνο;



Μία ομάδα ερευνητών ψυχολόγων από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Georgia και το Κολέγιο του Middlebury στις ΗΠΑ, επιχείρησαν να απαντήσουν σε αυτό ακριβώς το ερώτημα, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι οι μεγαλύτεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να θυμηθούν ακόμα και σημαντικά πράγματα, επειδή οι εγκέφαλοί τους "γεμίζουν" με πολλές λεπτομέρειες.

Ειδικότερα, οι ερευνητές παρακολούθησαν την εγκεφαλική δραστηριότητα ανθρώπων μέσω αισθητήρων ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (EEG) και είδαν πως ο εγκέφαλος των μεγαλύτερων κάνει ένα “διανοητικό ταξίδι στον χρόνο”, όταν προσπαθεί να ανακαλέσει μνήμες, σε μία περιοχή του υποσυνείδητου στην οποία είναι συνωστισμένες σχετικές και άσχετες πληροφορίες.

Μάλιστα, η σχετική μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Neurophychologia, έδειξε ότι αυτός ο συνωστισμός τον οποίο "συναντούν" οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι στην προσπάθειά τους να ανακαλέσουν μία μνήμη, έχει ως αποτέλεσμα να αισθάνονται λιγότεροι σίγουροι για τις αναμνήσεις τους, ακόμα και όταν είναι σωστές.

Και ανησυχητικά, η εν λόγω ακαταστασία πληροφοριών στον εγκέφαλο και η χαμηλή σιγουριά είναι ένας από τους λόγους που οι ηλικιωμένοι είναι πιο επιρρεπείς στη χειραγώγηση και επομένως, είναι πιο πιθανό να πέσουν θύμα απάτης, ισχυρίζονται οι συγγραφείς της νέας μελέτης.

Εντοπίζοντας τις διαφορές στον εγκέφαλο νέων και ηλικιωμένων



Για να καταλήξουν στα παραπάνω συμπεράσματα, οι ψυχολόγοι έδειξαν σε ηλικιωμένους άνω των 60 ετών και φοιτητές, μία σειρά από φωτογραφίες, ενώ ήταν συνδεδεμένοι με αισθητήρες EEG. Οι φωτογραφίες έδειχναν καθημερινά αντικείμενα και κάθε μία από αυτές συνοδεύονταν από ένα χρώμα και ένα μέρος.

Από τους συμμετέχοντες, ζητήθηκε να εστιάσουν σε μία από τις πληροφορίες κάθε φωτογραφίας και να αγνοήσουν τις υπόλοιπες. Μία ώρα αργότερα, επέστρεψαν και ρωτήθηκαν αν μπορούσαν να θυμηθούν κατά πόσο το αντικείμενο που είχαν δει ήταν καινούριο ή παλιό και εάν ταίριαζε με το χρώμα και τη σκηνή που το συνόδευαν.

Οι νεότεροι άνθρωποι θυμούνται πληροφορίες πιο γρήγορα και έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στη μνήμη τους
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ούτε οι νέοι ούτε οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άνθρωποι ήταν πολύ καλοί στην ανάκληση των πληροφοριών τις οποίες είχαν λάβει εντολές να αγνοήσουν. Αντιθέτως, τα μέλη και των δύο ομάδων συμμετεχόντων τα πήγαν καλά στην ανάκληση των πληροφοριών για το αντικείμενο στο οποίο έπρεπε να συγκεντρωθούν.

Ωστόσο, οι ερευνητές παρατήρησαν σημαντικές διαφορές στην εγκεφαλική δραστηριότητα των συμμετεχόντων. Όπως διαπιστώθηκε, οι εγκέφαλοι των μεγαλύτερων σε ηλικία, σε σχέση με εκείνους των νέων, περνούσαν περισσότερη ώρα και ξόδευαν περισσότερη ενέργεια, προσπαθώντας να επανακτήσουν τις αναμνήσεις τους. Γιατί;

"Προσπαθώντας να θυμηθούν, οι εγκέφαλοι των μεγαλύτερων σε ηλικία περνούσαν περισσότερη ώρα ταξιδεύοντας στο παρελθόν", εξηγεί η καθηγήτρια ψυχολογίας στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Georgia και εκ των συγγραφέων της μελέτης, Audrey Duarte, σε σχετικό δελτίο τύπου, "επιχειρώντας να ενώσουν τα κομμάτια όσων είχαν δει προηγουμένως".

"Αλλά όχι μόνο τα κομμάτια αυτού στο οποίο τους είχε ζητηθεί να επικεντρωθούν -κάποιες πληροφορίες από εκείνες τις οποίες τους είπαμε να αγνοήσουν, είχαν κολλήσει ούτως ή άλλως στο μυαλό τους", προσθέτει. Αντιθέτως, οι άσχετες πληροφορίες δεν είχαν καν αποθηκευθεί στον εγκέφαλο των νεότερων, κρατώντας τη δική τους μνήμη σε τάξη.

Αυτό υποδεικνύει ότι οι εγκέφαλοι των ηλικιωμένων αδυνατούν να κρατήσουν εκτός τις άσχετες λεπτομέρειες, καθιστώντας πιο δύσκολη την ανάκληση των πιο σχετικών, μέσα από ένα περιβάλλον συνωστισμένης αταξίας.

Πώς επηρεάζει την πραγματική ζωή η παρατήρηση

Η Duarte δίνει ένα παράδειγμα για να γίνει καλύτερα αντιληπτή η παραπάνω παρατήρηση:

"Δύο ηλικιωμένοι άνθρωποι μιλούν ο ένας στον άλλον σε ένα πάρτι. Παρότι είναι επικεντρωμένοι στη συνομιλία τους, οι εγκέφαλοί τους απορροφούν όλο τον θόρυβο της αίθουσας. Όταν έρθει η στιγμή να θυμηθούν τη συζήτηση, μπορεί να δυσκολευτούν να θυμηθούν κάποιες λεπτομέρειες.

Αυτό συμβαίνει επειδή οι εγκέφαλοί τους προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τους άλλους θορύβους, όπως τι μουσική έπαιζε, τι έλεγε το διπλανό ζευγάρι κτλ. Αυτά είναι επιπλέον πράγματα που δεν θα έπρεπε να είναι καθόλου στη μνήμη τους, αλλά βρίσκονται εκεί. Αυτό επηρεάζει αρνητικά την ικανότητά τους να θυμηθούν καθαρά αυτό που θέλουν: τη μεταξύ τους συνομιλία".

Η αδυναμία του εγκεφάλου τους να αποκλείσει τις άσχετες πληροφορίεςοδηγεί σε χαμηλή αυτοπεποίθηση τους ηλικιωμένους και ίσως ευθύνεται για το γεγονός ότι πέφτουν θύματα απάτης συχνότερα.
Η σύγχυση του εγκεφάλου, όπως υπογραμμίζουν οι ερευνητές είναι ένας από τους λόγους που οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να πέσουν πιο εύκολα θύματα απάτης και να χειραγωγηθούν.

Στα πλαίσια του παραπάνω πειράματος με τις φωτογραφίες, διαπιστώθηκε ότι ακόμα και όταν απαντούσαν σωστά, οι ηλικιωμένοι συμμετέχοντες έλεγαν ότι δεν ήταν τόσο σίγουροι για την απάντησή τους, όταν τους ρωτούσαν οι ερευνητές. Αυτή η έλλειψη εμπιστοσύνης στις ίδιες τις μνήμες τους, μπορεί να οδηγήσει σε χειραγώγησή τους.

“Ίσως για αυτό οι ηλικιωμένοι είναι πιο συχνά θύματα σε οικονομικές απάτες, στις οποίες οι επιτήδειοι συνηθίζουν να παραπλανούν κόσμο λέγοντάς του ότι είχαν συμφωνήσει κάτι στο παρελθόν", λέει η Duarte. “Αν θυμάσαι κάτι σωστά, αλλά κάποιος σου πει ότι το θυμάσαι λάθος είναι πιο πιθανό να τον πιστέψεις, αν δεν έχεις εμπιστοσύνη στην ικανότητά σου να ανακαλείς τις αναμνήσεις σου".





pathfinder

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου